MUAYENE VE MÜDAHALE ODALARI
Muayene Odasının Özellikleri
Muayene odaları, hasta veya yaralıların değerlendirildiği birimlerdir. Dala uygun
pozisyon verme kapasitesi olan sedye ve muayene masaları ( jinekolojik muayene masası,
diş muayene masası vb.),mahremiyeti korumak amacıyla muayene masalarını birbirinden
ayıran perde ya da paravan ve portable (taşınabilir) oksijen tüpü bulunmalıdır. Hasta
muayene odalarında uzmanlık dalına uygun araç gereç ve donanım, soyunma bölümü ve
lavabo bulunur. Muayene odaları toplamda asgari 16m2alanda, gürültüden uzak, aydınlık,
havadar, temiz, 18-22oC oda ısısına sahip olmalıdır.
Her kliniğin kendine özgü muayene odaları olsa da genel olarak aşağıdaki
kurallar sıralanabilir:
Hizmete erişimi kolaylaştırmak için muayene odalarının her yönden kolayca
görülebilecek ve okunabilecek bir tabelası bulunmalıdır.
Muayene odasında hasta mahremiyetine yeterince önem verilmelidir. Muayene
odasında muayene alanı paravanla tam olarak ayrılmış ya da muayene sedyesi
etrafı ayaklı perde ile tam olarak kapanabilen tasarımda olmalıdır.
Muayene odasındayken içeride görevli personel dışında kimse (hasta yakını
hariç) bulunmamalıdır.
Muayene yapılan kişi muayene odasındayken içeriye aynı anda başka bir kimse
alınmamalıdır.
Muayene odalarında, sağlık personeli ile başvuran bireyin etkili iletişim
kurabilmesi; sağlık personelinin sağlıklı bir ortamda çalışabilmesi
sağlanmalıdır.
Muayene odalarında ilgili tarama programına göre, muayene için gerekli tüm
ekipmanlar (muayene masası, paravan, tek kullanımlık ya da sürekli ütülü ve
temiz muayene masa örtüsü, muayene koltuğu, vb.) olmalıdır.
Muayene odalarında otomasyon sistemine bağlı bilgisayar bulunmalıdır.
Odalar iyi havalandırılmış ve aydınlatılmış olmalıdır.
Her muayene odasında el hijyeni malzemeleri (alkol bazlı el antiseptikleri, sıvı
sabun, kâğıt havlu vb.) bulunmalıdır.
Muayene odaları sağlık personeli ile başvuruda bulunan kişinin karşılıklı olarak
oturabileceği bir düzenlemeye sahip olmalıdır.
Hasta muayene odalarının kapısında hizmet verilen uzmanlık dalının adı, oda içinde
hastaların görebilecekleri bir yerde o muayene odasında görev yapan tabibin diploma ve var
ise uzmanlık belgesinin aslı veya mesul müdür tarafından tasdiklenmiş bir örneği ve mesul
müdür tarafından düzenlenmiş Personel Çalışma Belgesinin aslı, duvarda asılı olarak
bulunur.
Muayene Odasında Bulunan Araç Gereçler Ve Özellikleri
09 Mart 2000 tarih ve 23988 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren
genelgeye göre kliniklere göre muayenehanede bulundurulması zorunlu malzemeler
aşağıdaki tabloda verilmiştir.
Yukarıdaki tabloda da görüldüğü gibi her kliniğin kendine özgü muayene malzemeleri
bulunmaktadır. Aşağıda bu malzemelerden bir kısmı verilmiştir. Bazı durumlarda muayene
odaları müdahale odaları olarak da kullanılmaktadır.
Tansiyon aleti
Tansiyon aleti, kan basıncının ölçülmesine yarayan bir araçtır. Üç tipi vardır. Bunlar
civalı, havalı ve elektroniktir. Havalı tipleri bir stetoskop ile birlikte kullanılır.
Stetoskop
Stetoskop tansiyon aletinin bağımsız bir parçasıdır. Tansiyon ölçerken damardaki ilk
ve son atımı (dalgalanmayı) duymaya yarar. Bazı manşetlere monte edilen stetoskoplar
vardır.
Aspiratör
Aspirasyon (aspiratör) cihazları hastane, ambulans veya ev gibi yerlerde vakum
yöntemi ile sıvı veya partikül çekmeyi gerektiren tüm işlemlerde kullanılabilir. Bu tip
cihazlar yüksek emiş gücü ile tüm acil uygulamalarda rahatlıkla kullanılmaktadır.
Hastanelerde genellikle yoğun bakım, ameliyathane ve acil ünitelerinde kullanıldığı gibi tüm
branşlarda da kullanılabilmektedir.
Aspirasyon cihazları üzerinde vakum basıncını ayarlayabilmek amacıyla bir buton
bulunmaktadır. Bu buton çevrilerek istenilen maksimum vakum değeri ayarlanabilir.
Çocuklarda ve yetişkinlerde farklı basınçlar kullanıldığı için bu buton sayesinde ihtiyaç olan
maksimum vakum basıncı ayarlanabilmektedir.
Kültür çubukları
Tanı amacıyla aseptik koşullarda ve hasta güvenliği sağlanarak doğru ve etkin bir
şekilde örneklerin alınması ve uygun koşullarda laboratuvara gönderilmesinde kullanılırlar.
Kültür alınan bölgeye göre veya kliniğe göre bu çubuklar farklılık göstermektedir
Oftalmoskop
Oftalmoskop, göz doktorlarının gözün içini yani, göz küresinin, fundus (göz dibi)
denilen iç kısmını muayene etmek için kullandığı bir alettir.
Paravan Muayene esnasında hastaların görünmesini engelleyen araca paravan denir. Amaç muayene odasında hasta mahremiyetinin sağlanmasıdır. Kalabalık muayene ortamlarında araya perde çekilerek de hasta mahremiyeti sağlanmaktadır.
Ultrasonografi-Doppler Cihazları Ultrason, insan kulağının işitemeyeceği kadar yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanarak iç organları görüntüleyen bir tanı yöntemidir. Ultrasonda radyasyon kullanılmaz. Bu nedenle gebelerde ve bebeklerde rahatlıkla kullanılabilir.
Malzeme dolabı Acil durumlarda kullanılan ilaçlar yanında stetoskop, tansiyon aleti, enjektör, pamuk vs. gibi tıbbi malzemelerin muhafazası için kullanılır. Her poliklinik veya klinik muayene odalarında bölüme göre ilaçlar veya tıbbi malzemeler bulunur.
Koruyucu Sedye Rulosu Muayene esnasında veya enjeksiyon gibi uygulamalarda hasta için temiz ortam sağlamakta kullanılır. Her uygulamadan sonra sedyeye serilir. Tek kullanımlık örtülerdir
Muayene Odasında Bulunan Araç Gereçlerin Temizliği ve Bakımı Genel anlamda temizlik kir ve organik maddelerin mekanik olarak uzaklaştırılması işlemidir. Genel temizlik ilkeleri aşağıdaki gibidir: Temizlik temizden kirliye doğru yapılır. Temizlik malzemeleri her bölümde kullanılan araç gerecin özelliğine göre farklılaşabilir. Temizlik solüsyonu temizlenen bölgenin risk durumuna göre hazırlanır. Temizlenecek alana göre kova ve bez rengi belirlenir. Temizlik bitiminde malzeme uygun şekilde yıkanıp kurutulur. Temizlik malzemeleri kova içinde ve ıslak bırakılmaz. Temizlik maddeleri ve dezenfektanlar birbirine karıştırılmaz. Dekontaminasyon: Dezenfeksiyon/sterilizasyon öncesinde fiziksel veya kimyasal yöntemlerle bir yüzey ya da malzemeden organik madde ve patojenleri uzaklaştırarak güvenli hale getirme işlemidir. Dezenfeksiyon: Cansız maddeler ve yüzeyler üzerinde bulunan mikroorganizmaların (bakteri sporları hariç) yok edilmesi veya üremelerinin durdurulması işlemidir. Sterilizasyon: Herhangi bir maddenin ya da cismin üzerinde bulunan tüm mikroorganizmaların, sporlar da dâhil olmak üzere yok edilmesi işlemidir. Hastanelerde kullanılan araç ve gereçler enfeksiyon oluşturma risklerine göre üç grupta toplanmıştır. Kritik Araçlar: Steril olan dokulara, vücut boşluklarına ve vücut sıvılarına doğrudan temas eden araçlar (cerrahi aletler, rahim içi araçlar, kateterler, iğneler vb.). Bu guruptaki araç ve gereçlerin güvenli kullanımı için steril olmaları önerilmektedir. Yarı Kritik Araçlar: Mukozalara yada bütünlüğü bozulmuş cilde temas eden ancak vücuda penetre olmayan araçlar (flexible fiber optik endoskop, laringoskop, vajinal speküller, anestezi ve solunum sirkülasyon aletleri, oftalmik araçlar, bazı diş aletleri v.b.). Bu guruptaki araç ve gereçlerin güvenli kullanımı için yüksek düzey de dezenfeksiyon işlemi önerilmektedir. Kritik Olmayan Araçlar: Sağlam deri ile temas eden araçlar ( EKG elektrotları, stetoskop, tansiyon aleti vb.). Bu guruptaki araç ve gereçlerin güvenli kullanımı için temizleme ve kurutma işlemi yeterlidir. Dezenfeksiyon işlemi gereken durumlarda da düşük düzey dezenfeksiyon işlemi önerilmektedir.
Alın Lambası
Kulak Burun ve Boğaz uzmanlık sahasının içindeki anatomik bölgeler muayene
edilirken zorluk çıkaracak kadar derinde ve karanlıktadır. Bu nedenle muayenede öncelikle
iyi bir aydınlatmaya ve daha sonra özel muayene aletlerine ihtiyaç vardır. Aydınlatmada
sıklıkla lamba ve alın aynası kullanılır.
Termometre
Hastaların ateşini ölçmek için kullanılır.
Dil basacağı
Dile bastırılarak ağız boşluğunun arka kısmını görmek için kullanılan uzun, yassı,
pürüzsüz çubuktur.
Steril eldiven
Vücudun steril bölgelerine yapılan müdahalelerde, açık yaralarda ve kullanılan
malzemenin sterilliğinin korunması durumunda steril eldiven giyilmelidir.
Turnike
Hastadan kan alma veya damar yolundan ilaç verilme durumunda damarın belirgin
duruma gelmesi amaçlı kullanılır.
EKG cihazı
Kalbin elektriksel aktivitesinin özel kâğıtlara yazdırılma işlemine elektrokardiyografi
(EKG) denilmektedir. Kalbin elektriksel aktivitesi deriye yerleştirilen küçük metal diskler
(elektrotlar) vasıtasıyla ölçülmektedir. Elektrotlar hastanın göğsüne, kollarına ve bacaklarına
yerleştirilmektedir. Elektrotlar, elektriksel aktiviteyi kâğıt üzerindeki şekle dönüştüren
cihaza bağlanmaktadır.
Refleks çekici
Nörolojik muayene aşamasında hastanın reflekslerini ölçmek için kullanılan bir alettir.
Muayene Masası
Hasta muayenelerinde en önemli malzemelerin başında muayene masaları
gelmektedir. Muayene masalarının çeşitli şekilleri bulunmaktadır. Tasarımlar arasından
seçim yaparken öncelikle kullanım amacı göz önünde bulundurulmalıdır. Sabit ayaklı, baş
kısmı katlanır muayene masası modeli genelde tercih edilen türüdür. Paravan Muayene esnasında hastaların görünmesini engelleyen araca paravan denir. Amaç muayene odasında hasta mahremiyetinin sağlanmasıdır. Kalabalık muayene ortamlarında araya perde çekilerek de hasta mahremiyeti sağlanmaktadır.
Ultrasonografi-Doppler Cihazları Ultrason, insan kulağının işitemeyeceği kadar yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanarak iç organları görüntüleyen bir tanı yöntemidir. Ultrasonda radyasyon kullanılmaz. Bu nedenle gebelerde ve bebeklerde rahatlıkla kullanılabilir.
Malzeme dolabı Acil durumlarda kullanılan ilaçlar yanında stetoskop, tansiyon aleti, enjektör, pamuk vs. gibi tıbbi malzemelerin muhafazası için kullanılır. Her poliklinik veya klinik muayene odalarında bölüme göre ilaçlar veya tıbbi malzemeler bulunur.
Koruyucu Sedye Rulosu Muayene esnasında veya enjeksiyon gibi uygulamalarda hasta için temiz ortam sağlamakta kullanılır. Her uygulamadan sonra sedyeye serilir. Tek kullanımlık örtülerdir
Muayene Odasında Bulunan Araç Gereçlerin Temizliği ve Bakımı Genel anlamda temizlik kir ve organik maddelerin mekanik olarak uzaklaştırılması işlemidir. Genel temizlik ilkeleri aşağıdaki gibidir: Temizlik temizden kirliye doğru yapılır. Temizlik malzemeleri her bölümde kullanılan araç gerecin özelliğine göre farklılaşabilir. Temizlik solüsyonu temizlenen bölgenin risk durumuna göre hazırlanır. Temizlenecek alana göre kova ve bez rengi belirlenir. Temizlik bitiminde malzeme uygun şekilde yıkanıp kurutulur. Temizlik malzemeleri kova içinde ve ıslak bırakılmaz. Temizlik maddeleri ve dezenfektanlar birbirine karıştırılmaz. Dekontaminasyon: Dezenfeksiyon/sterilizasyon öncesinde fiziksel veya kimyasal yöntemlerle bir yüzey ya da malzemeden organik madde ve patojenleri uzaklaştırarak güvenli hale getirme işlemidir. Dezenfeksiyon: Cansız maddeler ve yüzeyler üzerinde bulunan mikroorganizmaların (bakteri sporları hariç) yok edilmesi veya üremelerinin durdurulması işlemidir. Sterilizasyon: Herhangi bir maddenin ya da cismin üzerinde bulunan tüm mikroorganizmaların, sporlar da dâhil olmak üzere yok edilmesi işlemidir. Hastanelerde kullanılan araç ve gereçler enfeksiyon oluşturma risklerine göre üç grupta toplanmıştır. Kritik Araçlar: Steril olan dokulara, vücut boşluklarına ve vücut sıvılarına doğrudan temas eden araçlar (cerrahi aletler, rahim içi araçlar, kateterler, iğneler vb.). Bu guruptaki araç ve gereçlerin güvenli kullanımı için steril olmaları önerilmektedir. Yarı Kritik Araçlar: Mukozalara yada bütünlüğü bozulmuş cilde temas eden ancak vücuda penetre olmayan araçlar (flexible fiber optik endoskop, laringoskop, vajinal speküller, anestezi ve solunum sirkülasyon aletleri, oftalmik araçlar, bazı diş aletleri v.b.). Bu guruptaki araç ve gereçlerin güvenli kullanımı için yüksek düzey de dezenfeksiyon işlemi önerilmektedir. Kritik Olmayan Araçlar: Sağlam deri ile temas eden araçlar ( EKG elektrotları, stetoskop, tansiyon aleti vb.). Bu guruptaki araç ve gereçlerin güvenli kullanımı için temizleme ve kurutma işlemi yeterlidir. Dezenfeksiyon işlemi gereken durumlarda da düşük düzey dezenfeksiyon işlemi önerilmektedir.
Muayene odalarında saptanan iş için bir dezenfektan seçmeden önce, gerçekten o iş
için bir dezenfektan kullanmaya ihtiyaç olup olmadığının bilinmesi gerekmektedir.
Dezenfektan solüsyonların antimikrobiyal aktivitelerinin, dezenfekte edilecek
maddenin hangi tip mikroorganizma ile bulaştığının bilinmesi, dezenfektan seçiminde
önemlidir.
İdeal Bir Dezenfektanın Özellikleri:
Geniş spektrum; Etki spektrumu geniş olmalıdır,
Hızlı bir öldürme sağlamalıdır,
Çevresel faktörlerden etkilenmeme; Organik maddelerin varlığında (kan,
balgam, dışkı gibi) aktif olmalı ve diğer kimyasallarla geçimli olmalıdır,
Antimikrobiyal aktivite süresi yeterli olmalıdır
Açık yaraya uygulandığında doğal direnci etkilememelidir,
Toksik olmamalıdır,
Kokusuz olmalıdır,
Stabil olmalıdır,
Dezenfekte edilecek malzemeye zarar vermemeli, aletleri ve metalik yüzeyleri
aşındırmamalı, kumaş, sünger, plastik ve diğer malzemelerde bozulmaya neden
olmamalıdır,
Suda çözülebilmelidir,
Temizlik maddeleriyle geçimsiz olmamalıdır,
Raf ömrü uzun olmalıdır,
Minimum yoğunlukta amacına göre maksimum etkili olmalı,
Ucuz ve kullanımı kolay olmalıdır.
Dezenfektan Kullanımında Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar:
Saf dezenfektanlar kullanılmadan önce uygun oranda sulandırılmalıdır.
Dezenfekte edilecek maddenin kaba temizliği yapılmalı ve ayrılabilir parçaları
ayrılmış olarak dezenfektana konulmalıdır.
Dezenfektan oranının sabit tutulması için dezenfekte edilecek malzeme ıslak
olarak dezenfektana atılmamalıdır.
Dezenfektanların etki süreleri iyi bilinmeli ve önerilen temas süresine
uyulmalıdır.
Solüsyonun üzerine hazırlandığı tarih yazılmalı ve uzun süre bekletilmemelidir.
Dezenfektan solüsyon azaldıkça üstüne ilave yapılmamalıdır.
Dezenfektan solüsyonların saklandıkları kapların kapakları, mantar kaplarda
mikroorganizmalar hızla ürediğinden ,mantar içermemeli; kapaklar ya metal ya
da plastik olmalıdır.
Solüsyon güneş ışığından korunmalı ve havayla uzun süre temas etmemelidir.
Dezenfekte edilecek madde tamamen dezenfektana batırılmalıdır.
Kullanılan solüsyonlardan zaman zaman örnek alınarak etkinlikleri test
edilmelidir.
Dezenfektan kullanan kişiler mutlaka eldiven takmalı, gerektiğinde maske
kullanmalıdır.
Dezenfektan kullanımı ile ilgili eğitimler verilmeli ve denetimler düzenli olarak
yapılmalıdır.
Ampuller, infüzyon şişeleri ve diğer cam gereçler; %70’lik etil alkol veya
isopropilallkolde bekletilmelidir. Eğer cam eşya ısıya dayanıklı ise otoklav veya pastör
fırınında steril edilmelidir.
Laringoskop, bleyt, ambu; kaba kirlerden arındırılmalı, orta düzey etkili bir
dezenfektanda 60 dakika bekletilmeli ve bol distile su ile durulandıktan sonra kapalı kapta
kuru olarak saklanmalıdır. Ambu balonu ve laringeskop kesinlikle suya batırılmamalı, üst
kısımları uygun bir dezenfektanla silinmelidir. Ambu ve bleytler kullanım sonrası hemen
dezenfekte edilmeli ve kullanılmadığı sürece iki haftada bir dezenfekte edilmelidir.
Cerrahi aletler; mutlaka steril edilmelidir
Pansuman setleri, steril edilmelidir. Her hasta için ayrı pansuman seti ve malzemesi
kullanılmalıdır.
Pansuman arabaları; pansuman arabaları ılık su ve deterjanla temizlenmeli ve düşük
düzey etkili bir dezenfektanla silinmelidir.
Böbrek küvetler; kullanılan küvetler mümkünse steril edilmelidir, değilse orta düzey
etkili bir dezenfektanda en az 20 dakika bekletilmeli, durulanıp kurutulduktan sonra
kaldırılmalıdır.
Nemlendiriciler ve nebülizatörler; nebülizatörlerin mikroorganizmalardan
arındırılmasının yanı sıra, uygulanan her tedavi sonrası nebülizatörün yeterince yıkanması,
yapışkan sekresyonların ve kirlerin uzaklaştırılması, kompresörlerdeki kirli filtrelerin
değiştirilmesi, temizleme işleminin önemli bir parçasıdır.
Kullanım sonrası ayrılabilen parçalar ayrılarak fırça ile yıkanmalı ve yüksek düzey
etkili bir dezenfektan içinde 30 dakika bekletilmelidir. Yıkama için varsa ultrasonik yıkama
cihazında yıkanıp kurutulmalı ve paketlenmelidir. Hortum etilen oksitte steril edilmelidir.
Hastadan hastaya kullanılmadan önce temizlik işlemi tekrarlanmalıdır. Su tankında steril su
kullanılmalıdır, cihaz kullanılmadığı süre içinde su tankı temiz ve kuru tutulmalıdır.
Termometreler; dereceler hastalarda müşterek kullanılıyorsa kaba kirlerinden
arındırıldıktan sonra kapları ile birlikte düşük düzey etkili bir dezenfektan içinde 30 dakika
bekletilir, durulanıp kurutulduktan sonra kaplarına konularak kaldırılır.
Eğer tek hasta için kullanılıyorsa tercihen %70’lik etil alkol veya isopropil alkolle
silinip kuru bir şekilde saklamak uygundur.
Oksijen manometresi; kullanılmadığı süre içinde kuru tutulmalı, kullanılırken 72
saatte bir orta düzey dezenfektanda 30 dakika bekletilmeli, durulanıp kurutulduktan sonra
kullanılmalıdır. Oksijen maskeleri hastaya özel olmalıdır. Kullanım sonrası ultrasonik
yıkama makinelerinde yıkanıp kurutulduktan sonra paketlenmelidir.
Muayene odalarının genel temizlik ilkeleri aşağıdaki şekildedir:
Odadaki çöpler uygun şekilde toplanır.
Çöp kovaları görünür kir varlığında hemen, periyodik olarak da haftada bir kere
yıkanıp durulanır.
Uygun renkte poşet geçirilir.
Dezenfeksiyon yapılırken; farklı dezenfektanlar ve bunların sulandırılma
oranları vardır. Eğer dezenfeksiyon için çamaşır suyu kullanılacaksa, normal
dezenfeksiyon için 1/ 100 oranında, kan ve vücut salgılarından kontamine
olmuş yüzeye 1/ 10 oranında sulandırılarak kullanılır.
Lavabolar günlük olarak klorlu temizlik maddesiyle temizlenir.
Muayene masası deterjanlı su ile temizlenir ve kurulanır.
Telefon ahizeleri hergün deterjanlı su ile temizlenir ve kurulanır.
Doktor ve sekreter masası deterjanlı su ile temizlenir ve kurulanır.
Pencere kenarlarının tozu günlük olarak alınır.
Pencere camları her kirlendiğinde temizlenir, ayrıca haftada bir temizlenir.
Her gün kapı tokmağı silinir, haftada bir kapılar silinir.
Zemin mop ile temizlenir ve daha sonra paspaslanır.
Kullanılan moplar gün sonunda çamaşır makinesinde yıkanır.
Pencere perdeleri gözle görülür bir kirlenme olduğunda veya en az yılda bir
yıkanır.
Odalardaki tıbbi cihazlar her gün deterjanlı su ile temizlenir ve kurulanır.
Muayene masası çarşafı her hastadan sonra değiştirilir (Koruyucu sedye rulosu
kullanılır. Her hasta muayenesinden sonra örtü değiştirilir. Pratik olmasından
dolayı kullanımı rahattır bunun yanında hastalar için hijyenik bir ortam
sağlamaktadır. Böylece hastalıkların yayılmasını önlemede etkilidir.).
Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği doğrultusunda atık maddeler aşağıdaki şekilde
ortamdan uzaklaştırılırlar:
Tıbbi atık torbaları ünite içinde bu iş için eğitilmiş personel tarafından toplanır. Tıbbi
atıkların toplandığı çöp kovası/ konteynerler; tekerlekli, kapaklı, paslanmaz metal, plastik
veya benzeri malzemeden yapılmış olmalıdır. Yükleme-boşaltma esnasında torbaların
hasarlanmasına veya delinmesine yol açabilecek keskin kenarları olmamalı, yüklemesi,
boşaltılması, temizlenmesi, dezenfeksiyonu kolay olmalıdır. Tıbbi atıklar sadece bu iş için
ayrılmış araçlar ile toplanır ve taşınırlar. Tıbbi atıkların ünite içinde taşınmasında kullanılan
araçlar turuncu renkli olacak, üzerlerinde “Uluslar arası Biyotehlike” amblemi ile “Dikkat!
Tıbbi Atık” ibaresi bulunacaktır.
Tıbbi atık torbaları ağızları sıkıca bağlanmış olarak ve sıkıştırılmadan atık taşıma
araçlarına yüklenir, toplama ve taşıma işlemi sırasında el veya vücut ile temastan kaçınılır.
Atık torbaları kesinlikle elde taşınmaz. Taşıma işlemi sırasında atık bacaları ve yürüyen
şeritler kullanılmaz.
Tıbbi atıklar ile evsel nitelikli atıklar aynı araca yüklenmez ve taşınmaz. Atık taşıma
araçları her gün düzenli olarak temizlenir ve dezenfekte edilir. Araçların içinde herhangi bir
torbanın patlaması veya dökülmesi durumunda atıklar güvenli olarak boşaltılır ve taşıma
aracı ivedilikle dezenfekte edilir.
Tıbbi atıkların ünite içinde taşınması ile görevlendirilen personelin, taşıma sırasında
Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliğinin 26’ncı maddesinde belirtilen şekilde özel nitelikli
turuncu renkli elbise giymesi ve bunun ilgili ünite tarafından sağlanması zorunludur.
Ünite içinde uygulanan toplama programı ve atık taşıma araçlarının izleyeceği
güzergâh, hastaların tedavi olduğu yerler ile diğer temiz alanlardan, insan ve hasta trafiğinin
yoğun olduğu bölgelerden mümkün olduğunca uzak olacak şekilde belirlenir.
Evsel atıklar, üzerinde “evsel atık” yazılı, içine “siyah renkli” poşet geçirilmiş evsel
atık kovalarına atılır. Evsel atıklar:
İdare binası, hasta, doktor, hemşire odaları organik ve inorganik atıkları
Hasta bakım üniteleri atıklarıdır.
Enfekte olmayan tıbbi atıklar, üzerinde uluslararası biotehlike amblemi ile “tıbbi atık”
ibaresini taşıyan “kırmızı poşet” geçirilmiş kırmızı renkli tıbbi atıkkovalarına atılır. Tıbbi
atıklar:
Enjektörler, intravenöz kataterler, tek kullanımlık diğer malzemeler
Foley sonda, nazogastriksonda, trakeostomikanülü
İdrar torbası ve bağlantıları (idrar torbalarının içi kanalizasyon sistemine
boşaltıldıktan sonra çöp poşetine atılmalıdır.)
İzolasyon atıkları, kesici-delici aletler (koruyucu bir kapta toplandıktan sonra
tıbbi atık torbasına atılmalıdır.)
Kullanılmış pansuman malzemeleri, kullanılmış eldiven, gaita kapları, idrar
kapları, balgam kapları
Cerrahi pansuman malzemeleri, bildirimi zorunlu hastalıkların atıkları
Kontamine araç ve gereçler, kan ve kan ürünleri, sekresyon ve çıkartılar
Diyaliz atıkları, laboratuvar atıkları
Kemoterapi ilaçları, insan patolojik atıklarıdır.
Ambalaj atıkları, kontamine olmamış kâğıt, karton, plastik ve metal ambalaj atıkları
“mavi renkli” poşet geçirilmiş ve üzerinde “ambalaj atıkları” yazılı mavi renkli ambalaj atığı
kovalarına atılır. Ambalaj atıkları:
Geri kazanılabilen atıklar (serumlar, ilaç şişeleri vs.)
Tıbbi malzeme ambalajlamasında kullanılan kâğıtlardır.
Serum şişeleri ayrılmadan önce üzerinde bulunan iğne ve serum seti gibi hasta ile
temas etmiş kısımlar çıkarılır. Ayrılan iğneler “delici kesici tıbbi atık” kovasına, serum
setleri “tıbbi atık” poşetlerine atılır.
Kırmızı renkli tıbbi atık poşetleri en fazla 3/4 oranında doldurulur. Bu düzeyde dolan
bir torbanın değiştirilmesi için temizlik görevlisine haber verilir. Görevli tarafından mevcut
“tıbbi atık” deposuna konur.
Evsel nitelikli genel atıklar toplanmaları sırasında yanlışlıkla tıbbi atıklar ile
karıştırılırsa tıbbi atık olarak kabul edilir.
Toraks drenaj şişeleri önce aspiratör ile boşaltılır, daha sonra “tıbbi atık” kovalarına
atılır. Aspiratör kavanozları içindeki vücut sıvıları ve idrar torbaları da önce klozete
boşaltılır, idrar torbaları tıbbi atık kovasına atılır. Tıbbi atık deposu, tıbbi atıkların belediye
tarafından alımından sonra dezenfekte edilir.
1.3.1. Muayene Odasında Bulunan Araç Gereçlerin Merkezi Sterilizasyon
Ünitesine(MSÜ) Nakli
Sterilizasyon ünitesinde alet ve malzemelerin teslim alınması ve teslim edilmesi
aşamasındaki tüm uygulamaları kapsar.
Kullanılmış kontamine alet,set ve malzemeler kapalı transfer arabası veya
transfer masası ile MSÜ’ ye transfer edilir. Eğer ünite ve MSÜ arasında ayrı bir
kirli koridor yada kirli asansör varsa transfer araçlarının kapalı olması gerekli
değildir.
Kullanılmış aletler kullanımdan sonra barkod okuyucu ile sayım ve kontrolü
yapılarak MSÜ tarafından teslim alınır.
Her set içerisinde, mevcut olan aletlerin kayıtlı olduğu ve sayımlarının
kaydedildiği bir liste bulundurulur.
Aletlerin birbiri ile temas eden uçları açık pozisyona getirilir, bisturi takılı ise
uçları sapından alet yardımı ile çıkarılıp atılır ve düzgün olarak yerleştirildikten
sonra MSÜ ye teslim edilir.
Steril alet, set ve malzemeler elde kucakta taşınmaz bir poşet içerisinde veya
servis sepetleri ile taşınır ve malzeme teslim formu karşılığında teslim edilir.
MSÜ Ameliyathaneye malzeme alet set vb. teslim ederken ve teslim alırken
Ameliyathane malzeme listesi kullanılır.
Ameliyathane dışındaki servislerden MSÜ’ye malzeme teslim etme ve alma
için; teslim edilen malzemenin ne olduğu, sayısı, hangi servisten geldiği, ne
zaman geldiği, kimin teslim ettiği, kimin teslim aldığı, ne zaman teslim edeceği
bilgilerinin kaydedileceği 3 nüshalı Alet ve Malzeme Teslim Formu kullanılır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder